มหรรษิ มเหศ โยคี (
อักษรโรมัน: Maharishi Mahesh Yogi) หรือนามเมื่อเกิด
มเหศ ปรสาท วรรมา (
อักษรโรมัน: Mahesh Prasad Varma, 12 มกราคม 1918
[2] – 5 กุมภาพันธ์ 2008) เป็น
คุรุด้านโยคะยุคใหม่[3] ชาวอินเดีย เป็นที่รู้จักจากการพัฒนาและสร้างความนิยมให้แก่
การทำสมาธิแบบพ้นโลก (Transcendental Meditation; TM) และเป็น
คุรุผู้นำ
องค์การระดับโลกที่ถูกมองว่าเป็น
ขบวนการศาสนาใหม่ ไปจนถึงว่าไม่ใช่กลุ่มทางศาสนา
[4][5][6] ท่านได้รับการเรียกขานให้เป็น
มหรรษิ (มหาฤาษี)
[1][7] และ
โยคี[8][9]ท่านจบการศึกษาด้านฟิสิกส์จาก
มหาวิทยาลัยอลาหาบาดในปี 1942 และฝากตัวเข้าเป็นศิษย์ของ
สวามี พรหมานันทะ สรัสวดี (หรือที่รู้จักในชื่อ "คุรุเทพ") ผู้เป็น
ศังกราจารย์หรือผู้นำทางจิตวิญญาณของอาราม
ชโยตีรมัฐในเทือกเขาหิมาลัยของอินเดีย มหรรษิเคยกล่าวถึงสวามีว่าเป็นผู้มีอิทธิผลต่อคำสอนของตนอย่างมาก ในปี 1955 มหรรษิเริ่มแนะนำหลักการทำสมาธิลึกแบบพ้นโลก (Transcendental Deep Meditation และต่อมาเรียกใหม่ว่า การทำสมาธิแบบพ้นโลก; Transcendental Meditation) สู่อินเดียและโลก รวมถึงมีการเดินทางสอนการทำสมาธิแบบนี้ครั้งแรกในรูปของเวิลด์ทัวร์ในปี 1958
[10] ผู้ศรัทธาในท่านเรียกแทนท่านว่า สาธุคุณ (His Holiness)
[11] และเนื่องมาจากการหัวเราะบ่อยครั้งมากเกินในการสัมภาษณ์ทางโทรทัศน์ในช่วงแรก ๆ ทำให้มหรรษิบางครั้งถูกเรียกว่า "คุรุขี้ขำ" ("giggling guru")
[12][13]มีการรายงานไว้ว่ามหรรษิได้ฝึกฝนผู้สอนการทำสมาธิแบบ TM ไปแล้วมากกว่า 40,000 คน, และสอนเทคนิกการทำสมาธินี้ให้แก่ผู้คนทั้วโลก "มากกว่าห้าล้านคน" รวมถึงยังก่อตั้งศูนย์ฝึกสอนการทำสมาธินี้หลายพันแห่ง วิทยาลัย มหาวิทยาลัย และโรงเรียนกว่าหลายร้อยแห่ง
[14][15] ในขณะที่บนเว็บไซต์ด้านการทำสมาธิ TM รายงานว่ามีผู้ศึกษาโปรแกรม TM-สิทธิ (TM-Sidhi) ไปมากกว่าหลายหมื่นคน ซึ่งมีสอนในโรงเรียนและมหาวิทยาลัยที่มีวิทยาเขตอยู่ในหลายประเทศ เช่น อินเดีย แคนาดา สวิตเซอร์แลนด์ สหรัฐ และสหราชอาณาจักร
[16] มหรรษิ ครอบครัว และคนใกล้ชิด ได้สร้างองค์กรการกุศล ไปจนถึงธุรกิจเพื่อผลกำไรมากมาย ซึ่งรวมถึงคลินิกทางการแพทย์, อาหารเสริมที่ขายทางไปรษณีย์ และฟาร์มออร์แกนิก มีการรายงานมูลค่าขององค์การหน่วยงานต่าง ๆ ของมหรรษิไว้ที่หลักล้านถึงพันล้านดอลล่าร์สหรัฐ และในปี 2008 องค์กรได้รายงานมูลค่าตนอยู่ที่ 300 ล้านดอลล่าร์สหรัฐ
[1]ในปลายทศวรรษ 1960s ถึงต้นทศวรรษ 1970s มหรรษิกลายมาเป็นที่รู้จักมากขึ้นในฐานะคุรุของวง
เดอะบีเทิลส์,
เดอะบีชบอยส์ และเซเลบริตีอีกหลายคน ในปลายทศวรรษ 1970s มหรรษิได้ริเริ่ม
โครงการทีเอ็ม-สิทธิ (TM-Sidhi programme) ซึ่งมีเป้าหมายในพัฒนาความสัมพันธ์ระหว่างจิตใจกับร่างกายผ่านเทคนิกอย่าง
การบินแบบโยคี[17] ในปี 1992 มหรรษิได้ก่อตั้ง
พรรคแนเชอรัลลอว์ ขึ้น และทำแคมเปญอยู่ในหลายประเทศ มหรรษิย้ายไปอาศัยใกล้กับ
วลอดรอพ ประเทศเนเธอร์นด์ ในปีเดียวกันนั้น
[18] ในปี 2000 เขาได้สร้าง
โกลบอลคันทรีออฟเวิลด์พีช องค์การไม่แสวงผลกำไรขึ้น และในปี 2008 มหรรษิได้ประกาศเกษียณตนจากทุกกิจกรรมก่อนจะเงียบหายไปกระทั่งละสังขารในสามสัปดาห์ต่อมา
[19]